Συμβουλευτική Οικογένειας

Μια διαδικασία κατανόησης, σύνδεσης και εξέλιξης

Η οικογένεια αποτελεί το πρώτο και βαθύτερο πλαίσιο διαμόρφωσης της ταυτότητάς μας. Είναι ο χώρος όπου μαθαίνουμε πώς να σχετιζόμαστε, πώς να εκφραζόμαστε και πώς να αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους. Ωστόσο, καμία οικογένεια δεν είναι “τέλεια”. Όλες οι οικογένειες περνούν περιόδους κρίσης, ασυμφωνίας ή έντασης, ιδιαίτερα όταν συμβαίνουν σημαντικές αλλαγές: η γέννηση ενός παιδιού, ένα διαζύγιο, η εφηβεία, η απώλεια, οικονομικές δυσκολίες ή και απλώς η φθορά της καθημερινότητας.

Η Συμβουλευτική Οικογένειας είναι μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία που βοηθά τα μέλη της οικογένειας να επικοινωνήσουν πιο ουσιαστικά, να κατανοήσουν τις ανάγκες και τις δυσκολίες του καθενός και να χτίσουν πιο υγιείς και λειτουργικές σχέσεις. Δεν στοχεύει στον «εντοπισμό του φταίχτη», αλλά στην αναγνώριση των μοτίβων που διαμορφώνονται στη δυναμική της οικογένειας και που ενδεχομένως δημιουργούν δυσκολίες.

Η θεραπευτική παρέμβαση βασίζεται σε συστημικές αρχές, βλέποντας την οικογένεια ως ένα “σύστημα” στο οποίο κάθε μέλος επηρεάζει και επηρεάζεται από τους υπόλοιπους. Μέσα από τη διαδικασία, ενισχύεται η ικανότητα της οικογένειας να διαχειρίζεται τις προκλήσεις με μεγαλύτερη ενσυναίσθηση, ψυχική ανθεκτικότητα και συναισθηματική σύνδεση.

Πότε απευθυνόμαστε σε έναν/μία ειδικό στη Συμβουλευτική Οικογένειας:

• Όταν υπάρχουν συγκρούσεις ή συνεχόμενες εντάσεις μεταξύ των μελών
• Όταν ένας από τους γονείς ή τα παιδιά περνά μια δύσκολη περίοδο (ψυχική νόσος, εθισμοί, διαταραχές διάθεσης)
• Όταν υπάρχει δυσκολία στη συνεννόηση, αποξένωση ή αίσθημα απόστασης
• Όταν προκύπτουν μεγάλες αλλαγές (μετακόμιση, απώλεια, αλλαγή σχολείου, διαζύγιο, νέα μέλη)
• Όταν οι γονείς θέλουν να ενισχύσουν τη γονεϊκή τους συνεργασία

Η συμβουλευτική μπορεί να περιλαμβάνει όλα τα μέλη ή και επιμέρους υποομάδες (π.χ. μόνο τους γονείς, μόνο τα παιδιά ή έναν συνδυασμό), ανάλογα με το αίτημα και τη φάση στην οποία βρίσκεται η οικογένεια.

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;

Προσαρμοστικότητα: Κάθε οικογένεια είναι μοναδική – με διαφορετική κουλτούρα, αξίες, ιστορία και δυναμική. Η συνθετική προσέγγιση επιτρέπει στον θεραπευτή να προσαρμόσει τον τρόπο παρέμβασης, εστιάζοντας σε αυτό που είναι πιο λειτουργικό για το συγκεκριμένο σύστημα, τη δεδομένη στιγμή.

Εστίαση στη σχέση: Εξετάζονται οι τρόποι που τα μέλη σχετίζονται μεταξύ τους, τα μοτίβα επικοινωνίας, οι «ρόλοι» που αναλαμβάνει κάθε άτομο μέσα στην οικογενειακή δομή – όχι με κριτική, αλλά με κατανόηση και ενσυναίσθηση.

Σύνδεση με το παρελθόν: Μέσα από ψυχοδυναμικά εργαλεία, μπορεί να φωτιστεί πώς οι εμπειρίες του κάθε γονιού (π.χ. δικά του παιδικά βιώματα ή άλυτα τραύματα) επηρεάζουν ασυνείδητα τον τρόπο που σχετίζεται με τα παιδιά του ή τον σύντροφό του.

Ενίσχυση της γονεϊκής συνεργασίας: Μέσα από προσωποκεντρική και συστημική ματιά, ενδυναμώνεται η συνεργασία των γονέων, ώστε να λειτουργούν ως σύμμαχοι και όχι ως αντίπαλοι, ακόμα και αν βρίσκονται σε στάδιο διαζυγίου ή σύγκρουσης.

Συμπερίληψη συναισθήματος και λογικής: Αντλώντας από γνωσιακές και συναισθηματικές προσεγγίσεις, τα μέλη της οικογένειας μαθαίνουν να αναγνωρίζουν, να διαχειρίζονται και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους με τρόπο λειτουργικό και όχι καταστροφικό.

Σε ποιες περιπτώσεις είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική;

Η συνθετική προσέγγιση μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη σε περιπτώσεις όπως:

• χρόνια συγκρουσιακή δυναμική μεταξύ των μελών
• προβλήματα στην επικοινωνία (παρεξηγήσεις, αποστασιοποίηση, θυμός)
• δυσκολίες προσαρμογής σε αλλαγές (π.χ. μετακόμιση, απώλεια, γέννηση παιδιού)
• εφηβεία και αλλαγές ρόλων
• γονεϊκή εξουθένωση ή διαφωνία στον τρόπο διαπαιδαγώγησης
• επιπτώσεις ψυχικής ή σωματικής ασθένειας στην οικογένεια