Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (OCD) είναι μια σοβαρή αγχώδης διαταραχή που επηρεάζει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά ενός ατόμου. Πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται: Τι την προκαλεί; Είναι θέμα χαρακτήρα; Μήπως φταίει η παιδική ηλικία ή ο τρόπος σκέψης; Η αλήθεια είναι πως το OCD δεν έχει μία και μοναδική αιτία. Πρόκειται για μια πολυπαραγοντική διαταραχή δηλαδή προκύπτει από τη σύνθεση βιολογικών, ψυχολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Παρακάτω αναλύουμε όλους τους πιθανούς λόγους που μπορεί να οδηγήσουν στην εκδήλωσή του.
Έρευνες δείχνουν ότι το OCD μπορεί να «τρέχει» στην οικογένεια. Αν υπάρχει συγγενής πρώτου βαθμού με τη διαταραχή, αυξάνεται σημαντικά η πιθανότητα να εμφανιστεί και σε άλλο μέλος. Ωστόσο, η γενετική δεν είναι μοίρα: προδιαθέτει αλλά δεν προκαθορίζει.
Η επιστήμη έχει εντοπίσει συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου που παρουσιάζουν υπερδραστηριότητα σε άτομα με OCD, όπως ο προμετωπιαίος φλοιός και τα βασικά γάγγλια. Αυτές οι περιοχές σχετίζονται με:
• την επεξεργασία σκέψεων
• τον έλεγχο παρορμήσεων
• την ανάγκη για ακρίβεια και τελειότητα
Παράλληλα, παρατηρείται δυσλειτουργία της σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που ρυθμίζει τη διάθεση και το άγχος. Γι’ αυτό και πολλά φαρμακευτικά σχήματα στοχεύουν στην ενίσχυσή της.
Η παιδική ηλικία παίζει καθοριστικό ρόλο στην ψυχική υγεία. Στρεσογόνα γεγονότα, τραυματικές εμπειρίες ή ένα υπερβολικά ελεγκτικό ή αυστηρό περιβάλλον μπορεί να ενισχύσουν την ανάγκη για έλεγχο και τελετουργίες. Παραδείγματα:
• Απώλεια αγαπημένου προσώπου
• Χρόνια οικογενειακή ένταση
• Συναισθηματική παραμέληση
• Bullying ή κοινωνική απόρριψη
Το OCD συχνά συνδέεται με συγκεκριμένα μοτίβα σκέψης:
• Τελειομανία
• Υπερβολική αίσθηση ευθύνης
• Χαμηλή ανοχή στην αβεβαιότητα
• Ανάγκη για απόλυτο έλεγχο Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν προκαλούν OCD από μόνα τους, αλλά μπορούν να ενισχύσουν και να διατηρήσουν τα συμπτώματα.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, ειδικά στα παιδιά, το OCD μπορεί να πυροδοτηθεί από βιολογικές αιτίες, όπως λοιμώξεις. Ένα παράδειγμα είναι το σύνδρομο PANDAS, όπου η OCD συμπτωματολογία εμφανίζεται μετά από στρεπτοκοκκική λοίμωξη. Επίσης, σε ενήλικες μπορεί να συνυπάρχει με άλλες νευρολογικές ή ψυχιατρικές καταστάσεις.
Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή δεν είναι επιλογή, αδυναμία ή “κακή σκέψη”. Είναι μια πραγματική ψυχολογική διαταραχή με πολύπλοκες ρίζες. Η κατανόηση των αιτίων βοηθά όχι μόνο στη θεραπεία αλλά και στην αποστιγματοποίηση του ατόμου που πάσχει. Αν εσύ ή κάποιο αγαπημένο σου πρόσωπο αντιμετωπίζει ιδεοληπτικές σκέψεις ή καταναγκασμούς, μη διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια από ψυχολόγο ή ψυχίατρο. Η σωστή διάγνωση και η έγκαιρη υποστήριξη κάνουν τη διαφορά.
17/07/2025
15/07/2025
15/07/2025