Το στομάχι και το έντερο συγκαταλέγονται στα πιο ευαίσθητα όργανα του ανθρώπινου σώματος σε σχέση με την ψυχική κατάσταση. Δεν είναι τυχαίο ότι εκφράσεις όπως «μου έδεσε το στομάχι» ή «δεν μπορώ να το χωνέψω» χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν συναισθηματική ένταση. Οι ψυχογενείς γαστρεντερικές διαταραχές αποτελούν μία από τις πιο συχνές μορφές ψυχοσωματικών συμπτωμάτων και συνδέονται άμεσα με το άγχος, την καταπίεση συναισθημάτων και τη χρόνια εσωτερική πίεση.

Τι είναι τα ψυχοσωματικά συμπτώματα στο στομάχι και το έντερο

Πρόκειται για σωματικά συμπτώματα που:

• είναι πραγματικά και ενοχλητικά

• δεν εξηγούνται πλήρως από οργανική παθολογία

• σχετίζονται με τη λειτουργία του νευρικού συστήματος

Συχνά εμφανίζονται στο πλαίσιο:

• συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου

• λειτουργικής δυσπεψίας

• γαστρικού άλγους χωρίς σαφή οργανική αιτία

Ο άξονας εντέρου–εγκεφάλου

Το έντερο διαθέτει ένα εκτεταμένο νευρικό δίκτυο, γνωστό ως δεύτερος εγκέφαλος. Ο άξονας εντέρου–εγκεφάλου επιτρέπει τη συνεχή επικοινωνία μεταξύ συναισθημάτων και πεπτικής λειτουργίας. Όταν το άγχος είναι έντονο ή χρόνιο:

• αυξάνεται η νευρική διέγερση

• διαταράσσεται η κινητικότητα του εντέρου

• ενισχύεται η ευαισθησία στον πόνο

Το αποτέλεσμα είναι συμπτώματα χωρίς σαφή οργανική αιτία, αλλά με έντονη υποκειμενική εμπειρία.

Πώς εκδηλώνεται το άγχος στο γαστρεντερικό σύστημα

Τα πιο συχνά ψυχοσωματικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• πόνο ή βάρος στο στομάχι

• φούσκωμα

• ναυτία

• διάρροια ή δυσκοιλιότητα

• εναλλαγές στις κενώσεις

• αίσθημα «κόμπου» στο στομάχι

Τα συμπτώματα συχνά επιδεινώνονται σε περιόδους:

• συναισθηματικής έντασης

• πίεσης ή υπερφόρτωσης

• καταπιεσμένου θυμού ή φόβου

Γιατί το σώμα «μιλά» μέσω του εντέρου

Ιδιαίτερα σε ανθρώπους που:

• δυσκολεύονται να εκφράσουν συναισθήματα

• έχουν μάθει να αντέχουν και να προσαρμόζονται

• λειτουργούν με έντονο αίσθημα ευθύνης το σώμα αναλαμβάνει να εκφράσει την ψυχική ένταση μέσω σωματικών συμπτωμάτων.

Το έντερο γίνεται συχνά ο χώρος όπου «κάθεται» ό,τι δεν ειπώθηκε.

Πότε χρειάζεται ιατρικός έλεγχος

Η ψυχοσωματική προσέγγιση δεν αντικαθιστά τον ιατρικό έλεγχο. Είναι απαραίτητο να αποκλειστούν οργανικά αίτια μέσω γαστρεντερολογικής αξιολόγησης, ιδιαίτερα όταν:

• τα συμπτώματα είναι έντονα ή επίμονα

• υπάρχει απώλεια βάρους ή αιμορραγία

• εμφανίζονται νυχτερινά συμπτώματα

Όταν τα ευρήματα είναι φυσιολογικά, τότε η ψυχογενής διάσταση αποκτά ιδιαίτερη σημασία.

Ο ρόλος της ψυχοθεραπείας στα ψυχοσωματικά συμπτώματα

Η ψυχοθεραπεία βοηθά:

• στη ρύθμιση του νευρικού συστήματος

• στην αναγνώριση των συναισθηματικών φορτίων

• στη σύνδεση με τα σωματικά σήματα

• στη μείωση της έντασης που εκφράζεται μέσω του σώματος

Καθώς μειώνεται το άγχος, τα σωματικά συμπτώματα συχνά υποχωρούν ή γίνονται πιο διαχειρίσιμα.

Ένα διαφορετικό βλέμμα στο σύμπτωμα

Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα στο στομάχι και το έντερο δεν είναι υπερβολή ούτε «στο μυαλό». Είναι ένας τρόπος του σώματος να ζητήσει φροντίδα, ρύθμιση και χώρο για έκφραση. Όταν το άτομο ακούσει το μήνυμα, το σώμα δεν χρειάζεται πια να φωνάζει.