Πολλοί γονείς έρχονται σήμερα με την ίδια απορία: «Γιατί το παιδί μου στα 20 συμπεριφέρεται σαν έφηβος; Δεν θα έπρεπε να έχει ωριμάσει;»
Η απάντηση δεν είναι απλή, αλλά είναι καθησυχαστική. Αυτό που συχνά αποκαλούμε «εφηβεία στα 20» δεν αποτελεί παθολογία ούτε αποτυχία ανατροφής. Είναι ένα φαινόμενο που συνδέεται με τις κοινωνικές, οικονομικές και ψυχολογικές συνθήκες της εποχής μας.
Στην ψυχολογία συναντάται συχνά ως αναδυόμενη ενηλικίωση (emerging adulthood). Πρόκειται για μια μεταβατική περίοδο μεταξύ εφηβείας και πλήρους ενηλικίωσης, όπου ο νέος άνθρωπος:
• αναζητά την ταυτότητά του
• αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην ανεξαρτησία και την ανάγκη ασφάλειας
• πειραματίζεται με σπουδές, σχέσεις, επαγγελματικές επιλογές
• βιώνει σύγχυση, άγχος ή και ματαιώσεις
Σε αντίθεση με προηγούμενες γενιές, οι 20άρηδες σήμερα καλούνται να «αποφασίσουν τη ζωή τους» μέσα σε ένα αβέβαιο και απαιτητικό περιβάλλον.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι:
• Οικονομική ανασφάλεια και δυσκολία επαγγελματικής αποκατάστασης
• Παράταση σπουδών ή συχνές αλλαγές κατεύθυνσης
• Κοινωνικές προσδοκίες για «τέλεια» επιτυχία
• Υπερπροστατευτικά ή αγχώδη οικογενειακά περιβάλλοντα
• Φόβος αποτυχίας και ευθύνης
Η εφηβεία στα 20 δεν είναι τεμπελιά. Συχνά είναι φόβος να μην αποτύχω σε έναν κόσμο που μοιάζει αμείλικτος.
Οι γονείς συχνά νιώθουν:
• θυμό ή απογοήτευση
• ανησυχία για το μέλλον του παιδιού
• ενοχές («μήπως κάναμε κάτι λάθος;»)
• σύγχυση για το πώς πρέπει να φερθούν
Κάπου ανάμεσα στο «να τον/την βοηθήσω» και στο «να τον/την αφήσω».
1. Να αλλάξουν ρόλο
Η σχέση χρειάζεται μετάβαση από γονιός–παιδί σε ενήλικας–ενήλικας. Λιγότερος έλεγχος, περισσότερος διάλογος.
2. Να θέσουν όρια χωρίς απειλές
Τα όρια δεν είναι τιμωρία. Είναι πλαίσιο ασφάλειας. Σαφή όρια στη συνύπαρξη, χωρίς εκβιασμούς ή συναισθηματική πίεση.
3. Να αντέξουν τη σύγχυση
Η αβεβαιότητα είναι κομμάτι της ωρίμανσης. Όσο περισσότερο πιέζουμε για «λύσεις», τόσο περισσότερο παγώνει το παιδί.
4. Να μην σώζουν συνεχώς
Η συνεχής διάσωση στερεί την εμπειρία της ευθύνης. Η υποστήριξη δεν σημαίνει ότι παίρνουμε τη ζωή του άλλου στα χέρια μας.
5. Να είναι συναισθηματικά διαθέσιμοι
Όχι συμβουλές, όχι κηρύγματα. Απλή παρουσία, άκουσμα, αποδοχή.
Παρότι δύσκολη, αυτή η περίοδος μπορεί να γίνει:
• χρόνος βαθιάς αυτογνωσίας
• ευκαιρία για υγιή αποχωρισμό
• βάση για ουσιαστική ενηλικίωση
Όταν το παιδί νιώσει ότι δεν χρειάζεται να αποδείξει κάτι για να αξίζει, τότε μπορεί πραγματικά να προχωρήσει.
Η ωρίμανση δεν έρχεται με πίεση. Έρχεται όταν το παιδί νιώσει ότι το εμπιστεύονται. Και η εμπιστοσύνη, όσο δύσκολη κι αν είναι, είναι το πιο δυνατό δώρο που μπορεί να κάνει ένας γονιός.
Όταν όλα γύρω αλλάζουν, χρειάζεσαι έναν σταθερό χώρο για να σταθείς. Μαζί, τον χτίζουμε. Η σχέση μας γίνεται σημείο αναφοράς.
Ένας χώρος μόνο για εσένα!